کلمهٔ یخ‌شکن ریشه در «کشتی یخ‌شکن» دارد. یخ‌شکن گونه‌ای کشتی است با دماغه، سازه و ماشین‌آلات ویژه برای شکستن یخ سطح دریا و باز کردن راه برای سایر شناورها. استعارهٔ «آب شدن یخ» هم می‌تواند مفید باشد چرا که با ذوب شدن یخ، آب می‌تواند به راحتی و سرعت جاری شود. به طور مشابه، یخ‌شکن در زمینه‌های کاری و آموزشی به گروه کمک می‌کند تا راحت‌تر با هم کار کنند.
تسهیل‌گر گروهی از دانشجویان یا متخصصان هستید که با سکوت ناخوشایندی که اجتناب‌ناپذیر است دست و پنجه نرم می‌کنید؟ پس یخ‌شکن همان چیزی است که نیاز دارید تا گروه را به حرکت وا دارید.
چرا یخ‌شکن‌ها مهم‌اند؟
هنگامی که گروهی از افرادِ ناآشنا برای جلسه‌ای گرد هم می‌آیند تا به دستاوردی برسند وجود مقداری اضطراب و تنش اولیه طبیعی است.
یخ‌شکن‌ها باعث آشنایی اعضای گروه با یکدیگر می‌شوند، موانع ارتباطی و احساس‌های ناخوشایند را برطرف می‌کنند و گروه را برای همکاری آماده می‌سازند.
انواع یخ‌شکن
برای این که متوجه شوید چه یخ‌شکنی برای گروه‌تان کار می‌کند این موارد را در نظر بگیرید:
- اندازهٔ گروه چقدر است؟
- افراد چقدر با هم آشنا هستند؟
- تیپ شخصیتی افراد چیست؟
- چه فضایی در اختیار است و چقدر زمان دارید؟
با توجه به پاسخ‌های این سوال‌ها می‌توانید یخ‌شکن مناسب را انتخاب کنید.
برای نمونه، ممکن است شخصیت‌هایی در گروه باشند که به جای گفتگو برای معرفی یکدیگر ترجیه دهند که در سکوت و به صورت نوشتاری این کار را انجام دهند. یا این که اعضای گروه قبل‌تر هم‌دیگر را دیده باشند و استفاده از یخ‌شکن‌هایی که برای آشنایی اولیه تدارک دیده شده‌اند چندان مناسب نباشد. فضا و زمانی که در اختیار دارید هم می‌تواند تعدادی از گزینه‌ها را حذف کند.
بر همین اساس می‌توان یخ‌شکن‌ها را بر اساس کارکردشان به چند دسته تقسیم‌بندی کرد:
- یخ‌شکن‌های تیم‌سازی
- یخ‌شکن‌های آشنایی
- سوال‌های یخ‌شکن
نکات کاربردی یخ‌شکن‌ها
اگر ممکن است پیش از این که جلسهٔ یخ‌شکن را تسهیل‌گری کنید صحبتی صمیمانه با تک‌تک افراد گروه داشته باشید. بدین ترتیب دید پیدا می‌کنید که چه فعالیتی احتمالاً برایشان کار می‌کند یا نمی‌کند. همچنین می‌توانید بپرسید که از شرکت در فعالیت خاصی احساس ناخوشایندی پیدا خواهند کرد یا خیر.
زمانی که می‌خواهید فعالیت یخ‌شکن را برنامه‌ریزی کنید زمان، مکان، اندازهٔ گروه و آشنایی پیشین اعضای گروه را مدنظر قرار دهید. دانستن این موارد کمک می‌کند بهترین فعالیت یخ‌شکن برای تیم‌تان را انتخاب کنید.
در هنگام اجرای فعالیت یخ‌شکن حواس‌تان به ناراحتی‌هایی که ممکن است پیش بیاید باشد. آماده باشید که با تکنیک‌های مداخله‌جویانه جلوی وخیم‌تر شدن موقعیت را بگیرید.
